Maandag 18 september: Beerputten en waterkelders

Lezing op maandag 18 september in het Archeologiehuis. Aanvang 20:00 uur.
Museumpark Archeon en de Archeologische Werkgemeenschap Nederland afdeling Rijnstreek nodigen u uit voor de lezing van Roos van Oosten.

Beerputten en waterkelders

In 2015 verscheen de monografie De stad, het vuil en de beerput. Dit handelt over afvalverwerking in zeven steden, waaronder Leiden. Aan de hand van ‘oude opgravingen’ kon aangetoond worden dat in Leiden in tegenstelling tot Haarlem in de vroeg-moderne tijd beerputten werden vervangen door riolen. Deze riolen voerden de ‘vuile materie’ (fecaliën) rechtstreeks de gracht in. Het effect hiervan was dat grachten in open riolen transformeerden. London was bekend om haar ‘Great Stink’ in de negentiende eeuw, in Leiden moet vooral ’s zomers de stank al bedwelmend geweest zijn in de zeventiende eeuw. Leiden leed al veel vroeger dan Haarlem aan een Dutch Great Stink.

De laatste drie, vier jaar (!) hebben er acht ‘nieuwe’ grote opgravingen plaatsgehad in de binnenstad van Leiden. Versterken deze nieuwe gegevens de gesignaleerde trend? Of is het al tijd voor herziening? En veranderde met de overgang van beerputten naar riolen ook hoe de stad omging met haar watervoorziening? Immers, water putten uit de grachten was af te raden? Kwamen vanaf de zeventiende eeuw meer waterkelders en waterputten voor? En heeft de bedroevende toestand van water- en afvalvoorziening effect op verspreiding van ziekten, zoals in de negentiende cholera, tyfus en roodvonk? 

Het onderzoek hiernaar is in volle gang. In de lezing zullen enkele gesignaleerde ontwikkelingen aangestipt worden. 

Roos van Oosten is universitair docent Stadsarcheologie aan de Universiteit van Leiden. Naast het verzorgen van onderwijs, het begeleiden van stages en scripties werkt ze als onderzoeker aan haar Veni-project dat zich richt op afval- en watermanagement in Leiden, Haarlem, Brugge en Gent.