Vrijdagavond 12 april ontmoet u elkaar in het verleden. U wordt ontvangen in de Romeinse herberg met koffie, thee en heerlijke Romeinse appeltaart met honingnotensaus. Na het welkomstwoord starten de diverse workshops. Er is keuze uit:

Workshop: Archeologiehuis.
Bezoek het Archeologiehuis met de speciale tentoonstelling ‘Drakentanden in de Duinen. Oorlogssporen van de Atlantikwall’.

Workshop: Zwammerdam Schepen Restauratiewerf.
Bezoek de Romeinse Zwammerdam Schepen Restauratiewerf waar de Zwammerdam 2 wordt gerestaureerd.

Workshop: Mesolithicum.
Ga mee op reis: héél ver terug in de tijd naar het kamp van de jagers-verzamelaars, 8800 jaar voor Christus. Hier maak je kennis met de jager en ontdek je hoe zij leefden.

Workshop: Romeins Badhuis.
Bezoek het Romeinse Badhuis en leer alles over de gebruiken van toen. Geef en beleef ook zelf een Romeinse armmassage.

Workshop: Middeleeuwse ambachten.
Bezoek het middeleeuwse stadje Gravendam uit de 14^e eeuw en beleef de ambachten van toen zoals de smid, imker en bakker.

In totaal zijn er 3 workshoprondes waaraan u kunt deelnemen. De workshops duren elk ca. 40 minuten. Tussendoor is er een pauze van 20 minuten om elkaar beter te leren kennen en te matchen.

Na de workshops, rond 22.30 uur, geniet u van de borrel terwijl u over de avond napraat.

Meer informatie en aanmelden op https://www.museumkaart.nl/match

Programma vrijdag 12 april

Vanaf                                    Ontvangst in de Romeinse herberg met koffie, thee en gebak
19.00 uur                            Registratie deelnemers en inschrijving voor de rondleidingen

19.15 uur                            Welkomstwoord / Opening

19.30 uur                            Workshop ronde I
20.30 uur                            Workshop ronde II
21.30 uur                            Workshop ronde III

22.30 uur                            Napraten tijdens de borrel met hapjes en drankjes
tot 23.15 uur

Nationale Museumweek 8 t/m 14 april

Van maandag 8 t/m zondag 14 april zetten ruim 400 musea hun unieke collecties, ons culturele kapitaal, volop in de schijnwerpers. Het thema van de Nationale Museumweek is “Ontdek samen ons échte goud. Dichterbij dan je denkt!”.

Ontdek #OnsEchteGoud in Archeologiehuis Zuid-Holland / Museumpark Archeon van dinsdag 9 april t/m 14 april 2019 geopend.

Hieronder enkele pronkstukken (#OnsEchteGoud)

Dit jaar wordt er letterlijk ingespeeld op het thema: “Ons echte goud, dichterbij dan je denkt!” door het erfgoed van vestigingsplaats Alphen aan de Rijn te belichten.

Romeinse soldaten in Alphen aan den Rijn?

Deze replica van het Castellum laat zien hoe een Romeins grensfort in het noorden van het Romeinse Rijk eruit heeft gezien. Het is een replica van het Romeinse Castellum (Albanianae) dat in Alphen aan den Rijn heeft gestaan en tussen 40 en 270 na Christus door ongeveer 500 soldaten werd gebruikt als fort. Dit waren overigens vaak geen Romeinen maar “auxilliari”, mensen die graag het Romeins burgerrecht wilden ontvangen en hier hun tijd uitzaten, want je stationeert natuurlijk niet je beste troepen in zo’n zompige uithoek als Nederland.

In het Romeinse deel van Museumpark Archeon is niet alleen de replica van het fort te bewonderen, ook kunt u zich als bezoeker bijna 2000 jaar terug in de tijd wanen, door u te laten masseren in het Romeins badhuis, te eten in de herberg, met de rechtervoet binnen te treden in het tempelcomplex of rond te struinen door de Romeinse kruidentuin!

De Domus, het domein van handelaren en ambachtslieden

Tijdens de Romeinse periode leefden de meeste mensen in Nederland op het platteland en een klein deel van de bevolking in steden. De rijke burgers leefden in villa’s en de handelaren en ambachtslieden in een domus (stadswoning) als deze. Deze gereconstrueerde domus is gebaseerd op opgravingen van een domus uit Voorburg, uit ongeveer 150 na Christus. In de tweede eeuw na Christus lag hier namelijk de Romeinse stad Forum Hadriani (genoemd naar Keizer Hadrianus).  

In de domus in Museumpark Archeon kunt u een bezoek brengen aan de pottenbakker die hier woont en werkt, maar u kunt nog meer beleven in het Romeinse gedeelte van Museumpark Archeon! Zo kunt u zich laten masseren in het Romeins badhuis, eten in de herberg, met de rechtervoet binnen te treden in het tempelcomplex of heerlijk rond te struinen door de Romeinse kruidentuin!

Een gladius voor de gladiator

Dit is een “gladius”, een kort Romeins zwaard. Dit zwaard is gevonden in Alphen aan den Rijn. Het soort werd gebruikt tussen 12 voor Christus tot 450 na Christus, door Romeinse soldaten. Zij gebruikten zo’n Gladius voornamelijk om vijanden mee neer te steken, maar konden er ook mee slaan en snijden. Het zwaard veroorzaakte diepe wonden bij de tegenpartij. Zoals de naam doet vermoeden, is het woord “gladiator” van de gladius afgeleid. Gladius betekent zwaard en een gladiator is letterlijk een “zwaardvechter”. Gladiatoren gebruiken naast de gladius andere wapens.

De gladius is, samen met nog veel meer schatten uit de prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen te bewonderen in het Archeologiehuis Zuid-Holland (naast de ingang van Museumpark Archeon).

Het vrachtschip uit Nigrum Pullum (Zwammerdam)

In de nederzetting Nigrum Pullum (tegenwoordig Zwammerdam), zijn in de jaren ’70 van de vorige eeuw overblijfselen van zes bijzondere Romeinse schepen opgegraven. De Romeinse Limes (grens) waar deze schepen zijn gevonden, is genomineerd om tot Unesco werelderfgoed te behoren!

Op dit moment wordt één van de schepen, de Zwammerdam 2, in het bijzijn van bezoekers van het Archeon in elkaar gezet en gerestaureerd! Het is een platbodem vrachtschip uit ongeveer 205 na Christus. U kunt dit schip altijd komen bewonderen als het park open is! Ook kunt u de restauraties volgen via het logboek en de Limesjournaals op deze website http://www.zwammerdamschepen.nl/home.html.

Venus, godin van liefde en schoonheid

Ook dit bijna 2000 jaar oude Romeinse beeldje is in Alphen aan den Rijn teruggevonden. Dit beeldje van pijpaarde stelt de godin Venus voor, de godin van liefde en schoonheid die uit het schuim van de zee geboren is. Dit was één van de vele goden/godinnen die de Romeinen aanbaden. De Romeinen waren namelijk zeer godsdienstig. Zij geloofden bijvoorbeeld dat veroveringen van hun legioenen een beloning van de goden waren en dat de keizers van de goden afstamden. Rituelen als offers, geloften en bezweringen maakten deel uit van het dagelijks leven van een Romein. Voor iedere gebeurtenis werd weer een andere god aangeroepen.

Het Venusbeeldje is, samen met nog veel meer schatten uit de prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen te bewonderen in het Archeologiehuis Zuid-Holland (naast de ingang van Museumpark Archeon).

Het Romeinse lintje

Deze ronde schijf is in het centrum van Alphen aan den Rijn gevonden en komt uit de tijd van de Romeinen. De schijf heeft een afbeelding van de vierde keizer van het oude Rome: Keizer Claudius (regeerde van 41-54 n. Chr.). De Romeinen noemden zo’n schijf een “phalera”. Zij gebruikten het als beloning in het leger of als een versiering van paardentuig. Als een soort van medaille konden deze schijven worden uitgedeeld aan soldaten, die de schijven vervolgens ter decoratie aan hun harnas konden hangen.

De phalera is, samen met nog veel meer schatten uit de prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen te bewonderen in het Archeologiehuis Zuid-Holland (naast de ingang van Museumpark Archeon).

Limes Journaal special over boek en tentoonstelling Brittenburg

Het eerste Limes Journaal van 2019 (12 februari) is een special over de Brittenburg.

Naar aanleiding van zijn nieuwe boek over de Brittenburg wordt Tom Buijtendorp uitgebreid geïnteviewd in deze editie van het Limes Journaal. Ook is er aandacht voor de gelijknamige tentoonstelling in het Katwijks Museum, die op 10 februari is geopend door Jos Wienen, oud burgemeester van Katwijk, voormalig voorzitter van de Limes Erfgoedtafel Zuid-Holland en tegenwoordig burgemeester in Haarlem. 

Bekijk het Limes Journaal op https://www.archeon.nl/nl/nieuws/limes-journaal-brittenburg.html

Canonnetwerk breidt verder uit over heel Nederland

Bekendmaking tijdens succesvolle eerste editie van History in Concert

Bezoekers werden tijdens de eerste editie van History in Concert, getrakteerd op een muzikale historische reis van hiphop tot opera. Tientallen musea van het Canonnetwerk hadden onder leiding van het Nederlands Openluchtmuseum deze avond in TivoliVredenburg georganiseerd om de Canon van Nederland op een vernieuwende wijze te presenteren. Tijdens History in Concert maakte Paul Schnabel, voorzitter van de Raad van Toezicht van het Nederlands Openluchtmuseum, de veertien nieuwe Canonmusea bekend die vanaf 2019 gaan deelnemen.

ALPHEN AAN DEN RIJN - Zaterdag 15 september werd om 10.00 uur in het Romeins Museum de Thea Beckmanprijs uitgereikt door wethouder Gert-Jan Schotanus, de voorzitter van de jury Hubert Slings en Archeon directeur Monique Veldman.

Voor de toekenning van de Thea Beckmanprijs zoekt de jury elk jaar naar goed geschreven verhalen die een overtuigende historische insteek hebben. Als jury constateren we met genoegen dat we niet de enigen zijn die schrijfkwaliteit op waarde weten te schatten. Drie boeken op onze shortlist zijn inmiddels door anderen bekroond; twee met Zilveren Griffels en één met de Gouden Griffel.

De vijf boeken die uiteindelijk door ons zijn genomineerd, bieden stuk voor stuk mooie en meeslepende historische verhalen, goed verteld en naar het oordeel van de jury aantrekkelijk voor de doelgroep. Onder de criteria die de jury heeft toegepast, is een gelijkwaardige rol weggelegd voor literaire kwaliteit en historische zeggingskracht. De overtuigingskracht waarmee het verhaal historisch ingebed is, weegt zwaar mee in de beoordeling.

De genomineerden 2018:

• Arend van Dam - De reis van Syntax Bosselman
• Martine Letterie & Rick de Haas - Kinderen met een ster
• Inez van Loon - Anna's grote reis
• Koos Meinderts - Naar het noorden
• Suzanne Wouda - Sabel

De jury heeft na rijp beraad besloten een van hen tot winnaar van de Thea Beckmanprijs uit te roepen. De prijs bestaat uit de eer en een geldbedrag van € 1.000,-.

De winnaar is..

Allereerst de winnaar gekozen door de Jonge Beckman jury. De juryleden van de Jonge Beckman, bestaande uit 5 jongeren tussen de 11 en 14 jaar, benoemen Anna’s grote reis, van Inez van Loon tot winnaar van de Jonge Beckmanprijs.

De Thea Beckman jury heeft gekozen voor een ander zeer talentvol geschreven boek. Het boek gaat over een uiterst pijnlijke episode uit onze geschiedenis. Aan een boek dat je door elkaar schudt en aan het werk zet. Met als bijvangst een kijkje in de schrijverskeuken waarin de jonge lezer leert hoe zo’n complex boek tot stand komt.

De jury kent de Thea Beckmanprijs 2018 toe aan De reis van Syntax Bosselman van Arend van Dam.

Arend van Dam - De reis van Syntax Bosselman

Voor de Wereldtentoonstelling van 1883 in Amsterdam wordt de Surinamer Syntax Bosselman samen met 27 landgenoten naar Nederland gehaald. Niet als eregast, zoals hem is beloofd, maar om als fascinerende rariteit tentoongesteld te worden aan het langstrekkende publiek. Schrijver Arend van Dam denkt in dit boek hardop na over de lastige vragen die bij dit pijnlijke stuk geschiedenis gesteld moeten worden. Hoe kan het dat mensen dit ooit normaal hebben gevonden?

De jury is zeer onder de indruk van dit uitstekend geschreven boek over een urgente en actuele zwarte bladzijde uit onze geschiedenis. De auteur stelt zich kwetsbaar op door zijn aanpak en werkwijze te problematiseren, en dat draagt bij aan de kracht van zijn boodschap.

De animatie bij De reis van Syntax Bosselman is gemaakt door Rient van de Crommert.

De jury van de Thea Beckmanprijs bestaat uit:

Henne van Beveren (kinderboekwinkel Silvester, Zoetermeer)
Liselotte Dessauvagie (zelfstandig leesbevorderaar)
Hubert Slings (stichting entoen.nu, voorzitter)
Monique Veldman (directeur Archeon)
Moniek Warmer (Stichting Jaap ter Haar / ontwikkelaar educatieve culturele projecten)

Bekijk het volledige juryrapport op https://www.archeon.nl/nl/archeon-thea-beckmanprijs.html  

Vanaf 5 juli is in het Archeologiehuis Zuid-Holland in Alphen aan den Rijn de tentoonstelling “Drakentanden in de Duinen. Oorlogssporen van de Atlantikwall” te zien. De tentoonstelling vertelt de verhalen achter een serie voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog, die bij toeval in de Hollandse duinen werden gevonden door natuurbeheerders.

Als je door de prachtige natuurgebieden van de Hollandse duinen struint, is de Tweede Wereldoorlog niet het eerste waar je aan denkt. Toch lag in dit gebied een deel van de Atlantikwall, de linie die de Duitse bezetter van Noorwegen tot het Franse Biaritz heeft aangelegd om een geallieerde invasie te voorkomen. Her en der in het landschap liggen nog bunkers, muren en versperringen. Ook andere objecten uit de tijd van WOII zijn in het gebied achtergebleven. In de Hollandse Duinen kwam door opstuivend duinzand een serie van deze voorwerpen vrij te liggen, waarna ze werden gevonden door natuurbeheerders.

Drakentanden

Naast de verhalen die schuilgaan achter deze voorwerpen, wordt in de tentoonstelling aandacht besteed aan de zogenaamde Vordere Wasserstellung. Deze eveneens door de Duitse bezetter meer landinwaarts aangelegde verdedigingslinie, was bedoeld als achtervang voor het geval de Atlantikwall door de geallieerden werd doorbroken. Het trace van deze linie liep over het grondgebied van Alphen aan den Rijn, Gouda en Moordrecht. Drie drakentanden, piramidevormige versperringsblokken, die buiten het Archeologiehuis Zuid-Holland zijn te zien, waren onderdeel van de Vordere Wasserstellung. Ze zijn gevonden in Moordrecht en door de gemeente Zuidplas in bruikleen gegeven voor de duur van de tentoonstelling.

Over de tentoonstelling

"Drakentanden in de Duinen" is ontwikkeld in het kader van de Erfgoedlijn Atlantikwall en wordt financieel mede mogelijk gemaakt door provincie Zuid-Holland. Daarnaast ondersteunen het Erfgoedfonds van gemeente Alphen aan den Rijn en de J.E. jurriaanse Stichting de expositie financieel. Leo Maat, wethouder cultureel erfgoed van de gemeente Alpen aan den Rijn, opent de tentoonstelling.

Van maandag 9 t/m zondag 15 april zetten ruim 400 musea hun unieke collecties, ons culturele kapitaal, volop in de schijnwerpers. Het thema van de Nationale Museumweek is “Ontdek samen ons échte goud. Dichterbij dan je denkt!”. Ontdek #OnsEchteGoud in Museumpark Archeon.

Hieronder enkele pronkstukken (#OnsEchteGoud) van Archeon:

Bronstijd-man Kars
Archeologen van de Universiteit van Amsterdam hebben een gezichtsreconstructie gemaakt van een menselijke schedel uit de Bronstijd. De reconstructie is gemaakt aan de hand van een menselijke schedel die in een massagraf in Wassenaar is gevonden. Uit onderzoek blijkt dat het moet gaan om een man in de leeftijd tussen de 30 en 40 jaar. 'Het was een boer die door een geweldsmisdrijf om het leven is gebracht,' legt archeoloog Maja d'Hollosy uit. 'We kunnen zien dat zijn schedel met een bijl of iets dergelijks is ingeslagen.'
De schedel is gebruikt om een zo precies mogelijke reconstructie te maken. 'Maar je weet niet of dit helemaal klopt,' zegt d'Hollosy. 'Van sommige dingen weten we het wel zeker. De grote en de plaats van de ogen bijvoorbeeld, de vorm van de neus, de grootte van de mond en de vorm van de kaak. Maar details zoals rimpels of de precieze kleur van de huid zijn een gok.'

Kano 5
In de jaren zeventig was in het dorpje Zwammerdam een grote opgraving. Hier werden totaal onverwacht zes schepen gevonden. Het was de eerste keer dat langs de Oude Rijn een dergelijke vondst is gedaan. Er zijn drie grote transportschepen, de voorlopers van de Rijnaken, opgegraven. Een replica van een van deze schepen ligt in Museumpark Archeon. Er werden ook drie vissersboten opgegraven. Het gaat daarbij om kano’s. Kano 5 is een exemplaar met gaten in de wanden van de boot om de vissen levend te kunnen vervoeren.

Zwammerdam Restauratiewerf
Na 40 jaar is op zaterdag 16 december 2017 de restauratie van de Rijks Maritieme Erfgoed Collectie Romeinse Zwammerdamschepen begonnen. Het eerste schip dat weer in elkaar wordt gezet is de Zwammerdam 2, een vrachtschip van 22 meter lang. De werkzaamheden zullen ruim een jaar duren en zullen worden uitgevoerd in de Zwammerdam Restauratiewerf in Archeon. In de restauratiewerf is ook een mooie tentoonstelling over de Zwammerdamschepen, de Romeinse limes en de restauratie.

Het doel is om deze schepen weer terug te geven aan het publiek in het nieuw op te richten Nationaal Romeins Scheepvaart Museum, bij Archeon, in het kader van de Limes Unesco Wereld erfgoednominatie.De restauratie van de Zwammerdamschepen is altijd toegankelijk voor het publiek tijdens openingstijden van Museumpark Archeon.

Zwaard met inscriptie
Een van de ‘gouden’ objecten uit de collectie is een deel van een zwaard met een inscriptie, waarover in 2014 een artikel geschreven is door dhr. M. van Hasselt.

Van dit middeleeuwse zwaard uit ongeveer 1200 zijn de kling, het zwaardblad, bewaard gebleven. Het zwaard is gevonden tijdens een archeologische opgraving in het centrum van Alphen aan den Rijn. Het handvat is bewust afgebroken, waarna de kling waarschijnlijk is gedumpt. Aan beide zijden van het blad staan lange series letters, ingelegd met zilver in het stalen zwaard. Dit zien we wel meer bij zwaarden uit deze periode, en de inscriptie lijkt dan ook erg op soortgelijke vondsten in bijvoorbeeld Zweden, Duitsland, Frankrijk en Polen.

Een translitteratie loopt als volgt:
+BENEDOXOFLISSCSDRRISCDICECMTINIUSCSDNI+
+DIOXMTINIUSESDIOMTINIUSCSDICCCMTDICIIZISI+

Toegangspoort van Albaniana
Vandaag staat de Toegangspoort van Albaniana centraal. Deze kalkstenen plaat is een fragment van een van de toegangspoorten van het oude Romeinse fort Albaniana, Alphen aan den Rijn. Op de steen staat in het Latijn een tekst ter ere van de keizer, die betaald heeft voor het opknappen van de muur en de poort. Vertaald staat er:
“Keizer L. Septimius Severus Pius Pertinax Augustus, Opperpriester, bekleed met de macht van een volkstribuun etc., Vader des Vaderlands heeft met hulp van gedetacheerde soldaten van het Eerste Legioen voor de Cohors (I) II Praetoria (....) de muur met de poort(en) die van ouderdom ineengestort was, vanaf de grond herbouwd onder het gouverneurschap van (Venidius Rufus?)”

Gratis entree met de Museumkaart